Trong những ngày gần đây, tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội liên tục duy trì ở mức xấu đến rất xấu, thậm chí có thời điểm chạm ngưỡng cảnh báo đỏ và tím theo thang AQI. Đây là mức có thể gây hại trực tiếp đến sức khỏe, đặc biệt với trẻ em nhóm đối tượng nhạy cảm nhất trước sự thay đổi của môi trường.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc tiếp xúc lâu dài với các chất ô nhiễm như bụi mịn PM2.5, SO2, NO2… có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý hô hấp cấp, hen suyễn, viêm phế quản, bệnh tim mạch, đột quỵ, tổn thương da và tăng stress oxy hóa trong cơ thể. Trẻ em, với hệ hô hấp còn non nớt và miễn dịch chưa hoàn chỉnh, dễ gặp phải các triệu chứng như ho kéo dài, chảy mũi, khó thở, viêm phổi hoặc các bệnh dị ứng.

Vậy trong bối cảnh ô nhiễm không khí kéo dài, cha mẹ cần làm gì để giảm thiểu ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của trẻ?

1. Hạn chế tối đa việc cho trẻ ra ngoài trong thời điểm ô nhiễm cao

• Theo dõi chỉ số AQI hằng ngày:
  Cha mẹ nên thường xuyên kiểm tra chất lượng không khí qua ứng dụng như AirVisual, PAM Air, hoặc thông tin từ Sở TN&MT để biết thời điểm mức ô nhiễm tăng cao.

  • AQI trên 150: trẻ nên hạn chế ra ngoài.

  • AQI trên 200: không nên cho trẻ ra khỏi nhà nếu không thật sự cần thiết.

• Tránh hoạt động thể thao ngoài trời:
  Việc chạy nhảy, đá bóng hay đạp xe khiến trẻ thở nhanh hơn, đồng nghĩa với việc hít vào lượng bụi mịn lớn hơn. Thay thế bằng hoạt động trong nhà như yoga trẻ em, vận động nhẹ hoặc trò chơi thể chất phù hợp.

• Sử dụng khẩu trang đạt chuẩn khi bắt buộc phải ra ngoài:
  Ưu tiên khẩu trang N95, N99 hoặc KF94 để lọc bụi mịn PM2.5.

  • Chắc chắn khẩu trang ôm khít mặt trẻ.

  • Không dùng khẩu trang vải thông thường vì khả năng lọc bụi mịn rất thấp.

2. Tối ưu chất lượng không khí trong nhà tạo không gian an toàn cho trẻ

Nhiều nghiên cứu cho thấy ô nhiễm trong nhà có thể tăng cao gấp 2 – 5 lần so với ngoài trời nếu không được xử lý đúng cách. Vì vậy, cha mẹ nên:

2.1. Sử dụng máy lọc không khí

• Chọn thiết bị có màng lọc HEPA H13 trở lên, đủ công suất cho phòng ngủ và phòng sinh hoạt.

• Thường xuyên kiểm tra và thay màng lọc theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

• Đặt máy lọc ở không gian trẻ sinh hoạt nhiều nhất: phòng ngủ, phòng học.

2.2. Đóng kín cửa khi ô nhiễm đang ở mức cao

• Đặc biệt vào buổi sáng sớm và chiều tối – thời điểm bụi mịn thường tăng mạnh.

• Nếu cần mở cửa thông gió, nên chọn khung giờ AQI thấp hơn như buổi trưa.

2.3. Trồng cây giúp lọc không khí

Một số loại cây có tác dụng hấp thụ chất độc trong không khí như: lan ý, lưỡi hổ, trầu bà, dương xỉ. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp hỗ trợ và không thể thay thế máy lọc không khí.

2.4. Giữ nhà cửa sạch sẽ

• Hút bụi bằng máy có bộ lọc HEPA.

• Lau sàn bằng khăn ẩm để tránh bụi bay lại trong không khí.

• Không đốt nhang, không đốt than tổ ong, hạn chế nấu đồ chiên rán nhiều khói.

3. Tăng cường sức đề kháng cho trẻ hỗ trợ cơ thể chống lại tác nhân ô nhiễm

Để giúp trẻ giảm nguy cơ bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm, cha mẹ cần chú trọng đến chế độ sinh hoạt hằng ngày.

3.1. Bổ sung dinh dưỡng giàu vitamin và khoáng chất

Ưu tiên các thực phẩm giúp tăng cường hệ miễn dịch:

• Vitamin C: cam, bưởi, kiwi, dâu tây.

• Vitamin A: cà rốt, bí đỏ, trứng.

• Omega-3: cá hồi, cá thu, quả óc chó.

• Rau xanh và trái cây để giúp cơ thể chống lại gốc tự do.

3.2. Cho trẻ uống đủ nước và bù điện giải

Không khí ô nhiễm khiến trẻ dễ khô họng, khô mũi, đau rát và mất nước qua hơi thở.

• Khuyến khích trẻ uống nước thường xuyên.

• Có thể bổ sung nước điện giải trong những ngày trẻ vận động, đổ mồ hôi hoặc khi thời tiết hanh khô.

3.3. Vệ sinh mũi, họng, mắt cho trẻ mỗi ngày

• Rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý để loại bỏ bụi mịn bám trong niêm mạc.

• Súc họng với nước muối sau khi đi ngoài trời về.

• Nhỏ nước mắt nhân tạo loại không chất bảo quản khi trẻ bị khô – rát mắt.

3.4. Giữ ấm cơ thể

Không khí lạnh kết hợp ô nhiễm dễ gây co thắt đường thở, viêm phổi hoặc viêm phế quản. Trẻ cần được mặc ấm, đặc biệt là vùng cổ ngực.

Ô nhiễm không khí tại Hà Nội được dự báo có thể còn kéo dài trong nhiều ngày tới. Việc bảo vệ trẻ trước tác động của bụi mịn và khí độc là vô cùng quan trọng. Cha mẹ cần theo dõi AQI thường xuyên, hạn chế tối đa việc trẻ tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, cải thiện chất lượng không khí trong nhà và tăng cường sức đề kháng cho trẻ mỗi ngày.

Sự chủ động của cha mẹ chính là “lá chắn” vững chắc giúp con vượt qua giai đoạn thời tiết và môi trường bất lợi này một cách an toàn và khỏe mạnh.