1. Bệnh đậu mùa khỉ là gì? 

Bệnh đậu mùa khỉ là một bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng, gây ra bởi virus đậu mùa khỉ, một loại virus đặc hữu ở một số khu vực thuộc châu Phi. Trong những năm gần đây, dịch bệnh này đã lan rộng ra các khu vực khác trên thế giới, đặt ra một mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu.

Bệnh đậu mùa khỉ là bệnh do vi rút đậu mùa khỉ gây ra. Đây là bệnh truyền nhiễm từ động vật do vi rút gây ra

Đậu mùa khỉ được xếp vào nhóm những bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan nhanh chóng và gây tử vong cao, nhất là đối với những người có hệ miễn dịch yếu như trẻ em, phụ nữ mang thai, và những người có bệnh lý nền.

2. Nguyên nhân và cơ chế lây truyền

Virus đậu mùa khỉ thuộc chi Orthopoxvirus, cùng với virus đậu mùa (smallpox) từng gây ra đại dịch trong quá khứ. Bệnh lây lan chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ da của người hoặc động vật bị nhiễm bệnh.

Đặc biệt, việc tiếp xúc với các vật dụng bị nhiễm virus như quần áo, giường chiếu, hoặc các đồ dùng cá nhân khác cũng có thể gây lây nhiễm. Ngoài ra, virus còn có thể lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc gần gũi với người bệnh qua các giọt bắn từ mũi hoặc miệng.

3. Yếu tố nguy cơ nhiễm bệnh

Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm đậu mùa khỉ, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do hệ miễn dịch yếu hoặc do tình trạng sức khỏe đặc biệt. Những đối tượng có nguy cơ cao gồm:

• Trẻ em: Đặc biệt là trẻ dưới 8 tuổi, có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú: Việc mang thai và cho con bú có thể làm giảm sức đề kháng của cơ thể, khiến họ dễ bị nhiễm bệnh hơn.
• Người có bệnh lý mạn tính: Những người mắc các bệnh mạn tính như bệnh tim mạch, hen suyễn, tiểu đường,… có hệ miễn dịch yếu hơn, do đó nguy cơ mắc bệnh và biến chứng cũng cao hơn.

4. Triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ

Triệu chứng của đậu mùa khỉ thường xuất hiện sau khoảng 6-13 ngày kể từ khi bị nhiễm virus. Các triệu chứng ban đầu thường giống với bệnh cúm, bao gồm sốt cao, mệt mỏi, đau đầu, đau cơ và sưng hạch bạch huyết. Sau đó, trên da sẽ xuất hiện các nốt phát ban nhỏ, bắt đầu từ mặt rồi lan ra toàn thân.

Biểu hiện lâm sàng điển hình của bệnh đậu mùa khỉ là nổi phát ban mẩn ngứa từ 1-3 ngày sau đó, thường bắt đầu nổi mụn mủ trên mặt

Các nốt phát ban này dần dần chuyển thành mụn nước, mụn mủ và cuối cùng đóng vảy. Triệu chứng của đậu mùa khỉ có thể rất giống với một số bệnh khác như thủy đậu, bệnh sởi, hoặc các bệnh viêm da khác, do đó việc chẩn đoán chính xác là vô cùng quan trọng.

5. Biến chứng và mức độ nguy hiểm của bệnh đậu mùa khỉ

Đậu mùa khỉ có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Một số biến chứng phổ biến bao gồm viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết và tổn thương da nghiêm trọng. Đặc biệt, đối với những người có hệ miễn dịch yếu như trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai, và người có bệnh lý nền, bệnh có thể tiến triển nhanh chóng và gây tử vong.

Tỷ lệ tử vong do đậu mùa khỉ có thể lên tới 10%, tùy thuộc vào chủng virus và điều kiện y tế của người bệnh. Ở các khu vực có điều kiện y tế kém, tỷ lệ này có thể cao hơn do thiếu hụt về chăm sóc y tế và phương tiện chẩn đoán, điều trị.

6. Phương pháp phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ

Để phòng tránh nguy cơ nhiễm bệnh, việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:

• Tiêm vắc-xin: Mặc dù hiện chưa có vắc-xin đặc hiệu cho đậu mùa khỉ, vắc-xin đậu mùa (smallpox) có thể cung cấp một phần bảo vệ chống lại bệnh này do sự tương đồng giữa hai loại virus.
• Hạn chế tiếp xúc với người bệnh: Tránh tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm bệnh hoặc những người có triệu chứng nghi ngờ nhiễm bệnh. Đặc biệt, hạn chế việc dùng chung đồ dùng cá nhân với người khác.
• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc các đồ vật có thể bị nhiễm virus.
• Sử dụng khẩu trang và đồ bảo hộ: Đối với những người chăm sóc hoặc tiếp xúc gần gũi với người bệnh, việc sử dụng khẩu trang và đồ bảo hộ là rất cần thiết để giảm nguy cơ lây nhiễm.

7. Điều trị và quản lý bệnh đậu mùa khỉ

Hiện nay, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh đậu mùa khỉ. Việc điều trị chủ yếu là hỗ trợ, bao gồm việc kiểm soát các triệu chứng như hạ sốt, giảm đau và giữ gìn vệ sinh da để ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát. Đối với các trường hợp nặng, nên nhập viện để theo dõi và chăm sóc chuyên sâu.

Đậu mùa khỉ là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm với khả năng lây lan nhanh và gây tử vong cao, đặc biệt đối với những người có hệ miễn dịch yếu. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, phòng ngừa lây nhiễm và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để giảm thiểu nguy cơ biến chứng và tử vong.